شهادت امام موسی بن جعفر کاظم
این سه درس را به کار ببند
وجود نازنین امام موسی کاظم علیه السلام مخزن اسرار و معارف الهى بود. ایشان همچون دیگر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام جامع کمالات و نیز معصوم از هر گونه خطا و اشتباه بود.
نیم نگاهی به حالات نهمین پیشوا
آن حضرت روز یک شنبه، هفتم ماه صفر، سال 128 هجرى قمرى (1) در روستائى به نام أبواء بین مکّه معظّمه و مدینه منوّره دیده به جهان گشود.
نام: موسى (2) صلوات اللّه و سلامه علیه.
کنیه: ابوالحسن، ابوالحسن اوّل، ابوالحسن ماضى، ابوابراهیم، ابوعلىّ، ابواسماعیل، ابواسحاق و... .
لقب: عبد صالح، کاظم، باب الحوائج، صابر، رجل، امین، عالم، زاهر، صالح، شیخ، وفىّ، نفس زکیّه، زین المجتهدین و... .
نقش انگشتر: حضرت داراى دو انگشتر بود، که نقش هر کدام به ترتیب عبارتند از: (حَسْبِیَ اللّهُ)، (المُلْکُ لِلّهِ وَحَدَهُ).
پدر: امام جعفر، صادق آل محمّد صلوات اللّه علیهم.
مادر: حمیده مصفّاة اندلسى، دختر صاعد بربرى.
مدّت امامت: حضرت روز دوشنبه، 25 شوّال، سال 148 هجرى قمرى، پس از شهادت پدر بزرگوارش، در بیست سالگى منصب امامت و زعامت جامعه اسلامى را به عهده گرفت و تا سال 183 هجرى، امامت آن حضرت به طول انجامید.
مدّت عمر: آن حضرت مدّت بیست سال و بنابر نَقلى 19 سال، هم زمان با پدر بزرگوارش و مدّت 35 سال پس از آن ادامه حیات داد که جمعا 55 سال طبق مشهور، عمرى با برکت و پر از مشقّت را سپرى نمود، گرچه بعضى عمر آن حضرت را تا 58 سال نیز گفته اند.
تعداد فرزندان: مرحوم سیّد محسن امین رحمة اللّه علیه تعداد 18 پسر و 19 دختر از فرزندان امام موسى کاظم علیه السلام را نام برده است؛ ولى بعضى دیگر گفته اند: آن حضرت داراى 37 دختر و 23 پسر بوده است. (3)
سه درس آموزنده از حضرت
در خلوت خلاف نکن
شخصى به نام مرازم گوید: روزى جهت زیارت و ملاقات امام موسى کاظم علیه السلام به سوى مدینه طیّبه حرکت کردم و در مسافرخانه اى منزل گرفتم، در این میان چشمم به زنى افتاد که مرا جلب توجّه نمود، خواستم با او رابطه برقرار کنم؛ ولى او نپذیرفت که با من ازدواج نماید. سپس به دنبال کار خویش رفتم؛ و چون شب فرا رسید به مسافرخانه بازگشتم و دقّ الباب کردم، پس از لحظه اى همان زن درب را گشود و من سریع دست بر او نهادم؛ ولى او با سرعت از من دور شد. فرداى آن شب، چون بر مولایم امام کاظم علیه السلام وارد شدم، حضرت فرمود: اى مرازم! کسى که در خلوت خلافى مرتکب شود و تقواى الهى نداشته باشد، شیعه و دوست ما نیست.(4)
مکر دشمن به خودش برمی گردد
روزى هارون الرّشید طبقى از سرگین الاغ تهیّه کرد و سرپوشى بر آن نهاد؛ و آن را توسّط یکى از افراد مورد اطمینان خود براى حضرت ابوالحسن، امام موسى کاظم علیهما السلام فرستاد با این گمان که حضرت را مورد تحقیر و توهین قرار دهد.
هنگامى که آن شخص طبق را نزد حضرت آورد و سرپوش را برداشت، دید خرماهاى تازه و گوارائى در آن قرار دارد.
پس، حضرت تعدادى از آن رطب ها را تناول نمود و سپس چند دانه به کسى که طبق را آورده بود، داد و او نیز آن ها را خورد، بعد از آن باقى مانده آن ها را براى هارون فرستاد. وقتى مامور، طبق را نزد هارون آورد و جریان را تعریف کرد، هارون یکى از آن خرماها را برداشت و چون در دهان خود نهاد، تبدیل به سرگین الاغ گشت.(5)
چه سنگ ریزه در کف و چه جواهر در دست
یونس بن عبدالرّحمان - که یکى از یاران صدیق و از وکلاى امام صادق و امام کاظم و امام رضا علیهم السلام بود - روزى به مجلس پُر فیض حضرت ابوالحسن، امام موسى بن جعفر علیهما السلام وارد شد. امام علیه السلام پس از مذاکراتى، ضمن موعظه هائى گوناگون به او فرمود: اى یونس! با مردم مدارا کن؛ و با هرکس به اندازه معرفت و شعورش صحبت کن.
یونس اظهار داشت: اى مولایم! مردم مرا به عنوان بى دین و زندیق خطاب مى کنند. امام علیه السلام فرمود: گفتار مردم نباید در روحیّه و افکار تو تاءثیر بگذارد، چنانچه در دستان تو جواهرات باشد و مردم بگویند که سنگ ریزه است؛ و یا آن که در دست هایت سنگ ریزه باشد و بگویند که جواهرات در دست دارد، این گفتار هیچ گونه سود و یا زیانى براى تو نخواهد داشت .(6)
درب حاجات نیازمندان
آن حضرت تا مرحله اى محبوب خداوند متعال و مقرّب درگاهش قرار گرفت که لقب باب الحوائج إلى اللّه را در بین ائمّه اطهار علیهم السلام به خود اختصاص داد.
رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله ضمن بشارت بر ولادت حیات بخش او؛ و این که او هفتمین خلیفه و حجّت بر حقّ خداوند مى باشد، فرمود: خداوند متعال نطفه او را مبارک براى امّت و تزکیه شده قرار داد؛ و او وسیله رحمت و برکت براى شیعیان و دوستان خود مى باشد، خداوند او را در عرش برین، موسى نام نهاد. و هرکس به او متوسّل شود و او را وسیله درگاه الهى قرار دهد حوائج و خواسته هایش برآورده خواهد شد؛ و روز قیامت از شفاعت حضرتش برخوردار و در جوار او محشور مى گردد.
آمده است که برای در خواست حوائج خود به وساطت ایشان دو رکعت نماز می خوانیم، در هر رکعت پس از قرائت سوره حمد، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده مى شود.(7) و پس از پایان سلام نماز، تسبیحات حضرت فاطمه زهراء علیهاالسلام گفته مى شود؛ و سپس حوائج و خواسته هاى مشروعه خویش را از درگاه خداوند متعال تقاضا نموده، که ان شاء اللّه بر آورده خواهد شد.
مولا جان، بابَ الحوائج! دردمندانیم، جویای درمان؛ اینک این تو و کَرَمت!
پی نوشت ها:
1- مطابق با بیستم آبان 124 شمسى.
2- نام مبارک حضرت با عنوان امام (موسى کاظم) علیه السلام طبق حروف ابجد کبیر 1077 مى باشد.
3- تاریخ ولادت و دیگر حالات حضرت برگرفته شده است از: اصول کافى ج 1، تهذیب الاحکام ج 6، تاریخ اهل البیت علیه السلام ، مجموعه نفیسه، مستدرک الوسائل ، تذکرة الخواص، اعیان الشیعه ج 2، ینابیع المودّه، الفصول المهمّه، کشف الغم ج 2، عیون المعجزات، اعلام الورى، بحارالانوار: ج، دلائل الامامة، جمال الاسبوع، دعوات راوندى و...
4- بصائرالدّرجات: ج 5، ب 11، ص 67، بحار: ج 48، ص 45، ح 26.
5- إثبات الهداة: ج 3، ص 205، ح 104.
6- بحارالا نوار: ج 2، ص 66، ح 6.
7- مشابه پی نوشت شماره سوم.